Wat is een stichting?
Een stichting is een rechtsvorm waarbij het draait om het realiseren van een doel, in plaats van om het maken van winst. Althans, dit is niet het primaire doel. Winst mag wel gemaakt worden, maar dan op zo’n manier dat deze gebruikt wordt voor het doel van de stichting. Hiermee is een stichting in eerste instantie niet heel voor de hand liggend om op te starten als je plannen hebt voor een eigen onderneming. Echter, wanneer je het vermogen ervoor hebt is een stichting een manier om een sociale en/of maatschappelijke bijdrage te leveren. Voor veel mensen is een stichting een manier om een ideëel doel te kunnen realiseren.
Kenmerken van een stichting
Hoe een stichting in elkaar zit, maakt dat er belangrijke verschillen zijn met andere ondernemingsvormen.
- Een stichting heeft een bestuur, maar geen leden.
- De bestuurders van een stichting ontvangen (soms) weliswaar een vergoeding voor hun werkzaamheden, maar zijn niet in loondienst.
- Een stichting kent de mogelijkheid om personeel aan te nemen.
De organisatie van een stichting
Iedere stichting moet een bestuur hebben, daar kun je niet omheen. Om precies te zijn, is dit het enige verplichte orgaan binnen elke stichting. Het bestuur bestaat in ieder geval uit een voorzitter, een secretaris en een penningmeester. Maar het bestuur kan ook uit enkele andere algemene bestuursleden bestaan.
Doordat het bestuur uit verschillende personen bestaat die ieder hun eigen taak en werkzaamheden hebben, worden alle aspecten van de stichting goed in de gaten gehouden (monitoren.) Het is het bestuur dat uiteindelijk dan ook verantwoordelijk is voor het feit dat de stichting zijn doel(en) bereikt.
Taken van de voorzitter kunnen zijn: de leiding op zich nemen tijdens vergaderingen, het coördineren van diverse bestuurstaken maar bijvoorbeeld ook het optreden als ‘het gezicht’ van de stichting naar de buitenwereld toe, denk hierbij aan de vertegenwoordiging op congressen, tijdens presentaties, interviews enz.
Taken van de secretaris kunnen zijn: ingekomen stukken behandelen / archiveren, notuleren tijdens een vergadering, social media bijhouden en brieven, persberichten e.d. schrijven voor en namens de stichting.
Taken van de penningmeester kunnen zijn: het verrichten van betalingen, het bijhouden van een kasboek, zorgen dat het bestuur goed op de hoogte is van de financiële situatie waarin de stichting zich bevindt, maar ook het opstellen van begrotingen en een financieel jaarplan.
Een stichting opstarten
Een stichting kun je zowel alleen als met anderen oprichten. Dit kunnen natuurlijke personen zijn, maar ook rechtspersonen zoals een besloten vennootschap.
Er is geen minimaal bedrag dat je moet investeren om een stichting op te kunnen richten.
Wil je een stichting opzetten, dan zul je een afspraak moeten maken bij de notaris. Hier vinden de officiële zaken plaats. De oprichting vindt namelijk plaats op basis van een notariële akte.Tijdens de bijeenkomst bij de notaris, verklaar je dat je de stichting wilt oprichten. Tevens leg je de statuten hier vast.
Statuten
De statuten zijn de formele stukken die onderdeel vormen van de notariële akte. Hierin staan in feite de bindende grondregels, ook wel het reglement van de stichting waarin allerlei belangrijke zaken staan. Denk bijvoorbeeld aan de naam van de stichting en de vestigingsplaats. Maar zeker ook (bij een stichting immers al zeker waar het eigenlijk allemaal om draait): het doel.
Daar komen ook meteen weer vragen bij kijken: want wat gebeurt er bijvoorbeeld met het geld dat verdiend is als de stichting, om wat voor reden dan ook, wordt opgeheven? De bestemming hiervan moet dan ook duidelijk in de statuten worden opgenomen. Maar ook op andere gebieden moet alles op voorhand goed doordacht zijn, bijvoorbeeld de procedure van het benoemen en het ontslaan van de bestuurders. Tevens worden in de statuten de rollen van het bestuur toegelicht, dus wat is bijvoorbeeld exact de taak van de voorzitter of de penningmeester binnen deze stichting? Zo voorkom je dat er achteraf misverstanden ontstaan.
Als je de statuten van de stichting na verloop van tijd wil wijzigen, dan is daar wederom een akte van de notaris voor nodig. Dit kan echter wel flink in de kosten lopen, dus liever doe je het in één keer goed.
Inschrijven bij de Kamer van Koophandel
Ook voor een stichting geldt dat je deze moet inschrijven bij de Kamer van Koophandel.
Kosten in de beginperiode
Bij het oprichten van de stichting moet je in ieder geval rekening houden met kosten die je kwijt bent aan de inschrijfkosten bij de Kamer van Koophandel (ongeveer 50 euro) en de notariskosten. Per notaris verschillen de kosten, maar meestal moet je wel uitgaan van enkele honderden euro’s.
Belasting betalen
Rechtsvormen (bijvoorbeeld een BV of een NV) zijn verplicht aangifte vennootschapsbelasting te doen. Echter, voor een stichting gelden hier soms uitzonderingen. Meestal is er sprake van hetgeen ‘beperkte belastingplicht’ genoemd wordt. Je organisatie moet alleen aangifte vennootschapsbelasting doen als je deelneemt aan het economische verkeer en daarbij winst maakt of naar winst streeft. Hetzelfde geldt als je een activiteit ontplooit waarmee je concurreert met ondernemers. Eventuele winst moet immers, zoals eerder benoemd, in het geval van een stichting naar het vooraf bepaalde doel gaan.
Het is handig om een belastingadviseur te raadplegen. Je persoonlijke situatie maakt namelijk ook dat bepaald wordt hoeveel btw je namens je stichting moet afdragen aan de fiscus.
Stichting ontbinden
Een stichting ontbinden hoeft helemaal niet ingewikkeld te zijn. Wanneer een stichting zijn doel verwezenlijkt heeft, is de opheffing immers een logische laatste stap. Van te voren leg je in de statuten vast of de stichting ontbonden kan worden en hoe dit aangepakt wordt. Vaak is het bijvoorbeeld zo dat volgens de statuten, een bijzondere meerderheid van stemmen vereist is voor een ontbindingsbesluit. Dit alles is dan ook zeer belangrijk, want statuten maken dat je als bestuur zorg kan dragen voor het correct afronden van alle zaken.
Zodra het besluit wordt genomen om te ontbinden, treedt de ontbinding in. Een besluit tot ontbinding is onherroepelijk. Slechts in heel bijzondere gevallen kan een besluit tot ontbinding ongedaan worden gemaakt, maar dit zal dan wel moeten gebeuren met rechterlijke tussenkomst.
Er moet bij de Kamer van Koophandel een melding worden gedaan van de ontbinding. Hier moet een formulier voor ingevuld worden, voorzien van het bestuursbesluit tot ontbinding.
Verder is het belangrijk om eventuele afnemers, leveranciers en wie dan ook betrokken is bij de stichting te laten weten dat je van plan bent met de stichting te stoppen. Meldt in brieven of andere contacten dat je ‘in liquidatie’ bent. Zo kan men hier vast rekening mee houden. Zodra de buitenwereld weet dat de stichting ontbonden zal worden, is de volgende (en tevens laatste) stap: vereffening. Dit betreft kapitaal die de stichting misschien nog heeft, denk bijvoorbeeld aan spullen, deze moeten verdeeld of verkocht worden. Maar denk ook aan schulden betalen en een eventueel resterend saldo uitkeren; hoe dit alles in zijn werk gaat en vooraf bepaalt is staat weer in de statuten aangegeven, zodat het bestuur precies weet waar het aan toe is.
Het kan natuurlijk ook zo zijn dat je niet vrijwillig kiest voor het opheffen van je stichting, dit zal in het noodlottige geval zo zijn wanneer de stichting failliet gaat. In dit geval zal rechter de stichting ontbinden.
Belangrijke tip
Controleer (van te voren!) of de naam van de stichting die je bedacht hebt wel vrij is en of de domeinnaam beschikbaar is.
